เยาวชนกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
โครงการพัฒนาเด็กคริสตจักรสบโขง
ชุมชนสบโขง ตั้งอยู่ในหมู่บ้านสบโขง ตำบลแม่สวด อำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ถูกรายล้อมด้วยป่าเขา ประกอบด้วยทรัพยากรธรรมชาติจำนวนมาก เรียกได้ว่าชาวบ้านในชุมชนอาศัยอยู่ร่วมกันธรรมชาติมาเป็นเวลานาน มีการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติกันตามกำลัง แต่ขาดความชัดเจนในการแบ่งพื้นที่ทำกินกับพื้นที่ป่า และขาดเอกสารระบุเป็นลายลักษณ์อักษรที่สามารถตรวจสอบได้ อีกทั้งยังประสบปัญหาไฟป่าเป็นประจำ จึงจัดกิจกรรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมขึ้นเพื่อปลูกฝังจิตสำนึกรักธรรมชาติให้ชาวบ้านในชุมชนและแก้ไขปัญหาด้านความชัดเจนในการแบ่งพื้นที่
ผลของการรณรงค์และดำเนินกิจกรรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมทำให้ชุมชนนี้กลายเป็นชุมชนที่ทำการเกษตรโดยปลอดสารเคมี ชาวบ้านได้รับกองทุนสีเขียวที่เป็นสวัสดิการสนับสนุนค่ารักษาพยาบาลจากองค์การบริหารส่วนตำบล มากไปกว่านั้นยังได้รับการยอมรัฐจากภาครัฐด้วยการประกาศแต่งตั้งให้เป็นเขตวัฒนธรรมพิเศษอีกด้วย ซึ่งกิจกรรมประกาศวัฒนธรรมพิเศษจะเกิดขึ้นในวันที่ 10 ธันวาคมของทุกปี นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมอื่นๆ ที่สร้างความตระหนักให้ทุกคนในชุมชนร่วมกันดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติโดยไม่แบ่งแยก เช่น กิจกรรมบวชป่า ที่ศาสนาพุทธและคริสเตียนจากคริสตจักรสบโขงทำกิจกรรมร่วมกัน ซึ่งสมาชิกคริสตจักรจะอธิษฐานและแบ่งปันเรื่องราวในพระคัมภีร์ เพื่อให้ชาวบ้านมองป่าเสมือนบ้านที่ต้องรักษาดูแลอยู่เสมอ
นายเอกราช วิมานตระการ กล่าวถึงสาเหตุของการจัดกิจกรรมเหล่านี้ไว้ว่า “เราเล็งเห็นความสำคัญของการไม่ใช้สารเคมีทำการเกษตร เมื่อพื้นที่เกษตรปลอดสารเคมี ธรรมชาติก็ฟื้นฟูตัวเองได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งยังมีพืชผลมากมายที่เกิดขึ้นเองได้ตามธรรมชาติ”
นางสาว คณาทิพย์ วิมานฉลอง หนึ่งในเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการกล่าวถึงมุมมองของตนที่มีต่อสิ่งแวดล้อมว่า “สิ่งแวดล้อมสำคัญกับเรามาก จึงควรดูแลรักษาไว้ให้อยู่กับเราไปนานๆ ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้ช่วยให้เราตระหนักถึงเรื่องนี้อยู่ในใจเสมอ”
กิจกรรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โครงการพัฒนาเด็กคริสตจักรสบโขง
ประกาศเขตวัฒนธรรมพิเศษ (พื้นที่ปลอดสารเคมี) / การอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ / กิจกรรมบวชป่า / สร้างแนวกันไฟ
ที่มาปัญหา
- เดิมทีชาวบ้านในชุมชนร่วมกันดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติบริเวณหมู่บ้านอยู่แล้ว แต่หลักฐานที่เป็นขาดลายลักษณ์อักษร ทำให้ไม่มีความชัดเจนในการแบ่งพื้นที่ป่ากับพื้นที่ทำกิน
- เกิดไฟป่า
จุดประสงค์
- เพื่อส่งเสริมให้ชาวบ้านในชุมชนไม่ใช้สารเคมีทำการเกษตร
- เพื่อปลูกฝังให้เยาวชนและชาวบ้านในชุมชนมีจิตสำนึกในการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม
การดำเนินงาน
ริเริ่มกิจกรรมมาตั้งแต่ พ.ศ.2558 ได้รับความร่วมมือจากองค์กรต่างๆ มากมาย โดยหลักจะมีการประชุมเพื่อวางแผนกิจกรรมในกลุ่มคณะกรรมการหมู่บ้านร่วมกับคณะกรรมการจากหน่วยงานรัฐ พร้อมรับงบประมาณในการจัดกิจกรรมต่างๆ จากองค์การบริหารส่วนตำบล ส่วนการจัดการแบ่งเขตพื้นที่ป่าจะได้รับงบประมาณจากมูลนิธิกะเหรี่ยงเพื่อบริการ บางกิจกรรมมีการระบุช่วงเวลาในการจัดอย่างชัดเจนในแต่ละปี ได้แก่
- เดือนมีนาคม บวชป่าและสร้างแนวกันไฟ
- เดือนธันวาคม ประกาศเขตพัฒนา
ผลที่เกิดขึ้น
- ทรัพยากรธรรมชาติในชุมชนมีความสมบูรณ์ เนื่องจากไม่ถูกทำลายโดยสารเคมี
- ชาวบ้านในชุมชนตระหนักถึงความสำคัญของสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
- การจัดการทรัพยากรในชุมชนได้รับการยอมรับจากภาครัฐ
- ชาวบ้านในชุมชนสามารถเบิกค่ารักษาพยาบาลได้จากกองทุนสวัสดิการสีเขียวของรัฐ ซึ่งมอบให้เฉพาะหมู่บ้านที่ทำการเกษตรแบบปลอดสารเคมี
ผู้มีส่วนร่วม
- เยาวชนในโครงการและผู้ปกครอง
- สมาชิกคริสตจักรสบโขง
- ชาวบ้านในชุมชน
- หน่วยงานรัฐท้องถิ่น
- ตัวแทนจากมูลนิธิต่างๆ
จำนวนผู้ร่วมทำกิจกรรม
120 คน ขึ้นไป
ขอบคุณผู้ให้สัมภาษณ์
นายเอกราช วิมานตระการ อดีตรองนายกองค์การบริหารส่วนตำบลแม่สวด
